Jesteś niezalogowany
NOWE KONTO

Polski Deutsch

      Zapomniałem hasło/login


ä ß ö ü ą ę ś ć ł ń ó ż ź
Nie znaleziono żadnego obiektu
opcje zaawansowane
Wyczyść




Budynek nr 16, ul. Bolesława Chrobrego, Żagań
Popski: Ponowna prośba o przepuszczenie zdjęć przez program do korekcji perspektywy (np. darmowy ShiftN) przed zamieszczeniem. :-)
Kamienica nr 49 (dawna Rolnicza Szkoła Zimowa), ul. Kościuszki Tadeusza, gen., Szprotawa
chrzan233: Zmieniłem status obiektu na istniejący, nazwę obiektu na kamienicę nr 49. Obiekt istnieje i ma się całkiem nie najgorzej.
Pensjonat Olimpia (nie istnieje), ul. Karkonoska, Przesieka
chrzan233: Dopisałem do widokówek z wyd. Oscara Keila.
Pensjonat (dawny), Krynica Morska
tomimaki: Tak. A tu mamy takie coś: . Nie zauważyłem... Który obiekt zostawiamy?
Lutynia, Żagań
Olek Droń: Stifstmuhle - Flachsspinnere -
Hotel zum Weissen Ross (dawny), ul. Plater Emilii, Głubczyce
Hellrid: Zapis numeru 3, miał odniesienie do numeru archiwalnego a nie w terenie, więc przywróć z powrotem. AB1935: Hotel Weisses Ross, Breite Strasse 3.

Ostatnio dodane
znaczniki do mapy

Popski
Alistair
Hellrid
sawa
sawa
Hellrid
Zbigniew Waluś
Hellrid
chrzan233
chrzan233
Hellrid
Hellrid
mietok
Iras (Legzol)
Hellrid
Hellrid
Iras (Legzol)
Iras (Legzol)
Iras (Legzol)
Iras (Legzol)
Iras (Legzol)

Ostatnio wyszukiwane hasła


 
 
 
 
PRZYłÄ˜GÓW
Autor: korek°, Data dodania: 2006-10-16 22:02:02, Aktualizacja: 2006-10-16 22:02:02, Odsłon: 2186

PREILSDORF Priolsdorf (ok.1300), Preyelsdorff (1451), Preilsdorf (1706), Preylsdorff (1743)


Nazwa wsi pochodzi od imienia założyciela - zasadćcy Breilinga (Preilinga-Preiland ?).Knie podaje, że w 1376 r. Użyto nazwy Breilingsdorff.

Po raz pierwszy Przyłęgów pojawia się w powstałej ok. 1300 r. Liber Fundationis biskupstwa wrocławskiego. Wg zapisu znajdowało się we wsi 28 łanów ziemi, z tego po dwa należały do sołectwa i folwarku rycerskiego. Dziesięcinę płacono biskupowi z 24 łanów, stanowiących najprawdopodobniej uposażenie ludności kmiecej. Zarówno dla M.Treblina jak i K.Maleczyńskiego zapis jest świadectwem, że przed 1300 r. Lokacja wsi była na prawie niemieckim. Powstała duża wieś kmiecka, której obszar w XIX w. Wynosił 458 ha. Przyjmując założenie, że nie uległ on większym zmianom od średniowiecza, mamy do czynienia z małymi łanami flamandzkimi (1 łan=ok.16,8 ha).

O dziejach wsi sprzed XVIII w. Posiadamy tylko przypadkowe informacje. W 1451 r. ławnikiem sśdu książęcego był Hannas Schaulteze von Preyelsdorf, o którym nic bliżej nie wiemy. Trudno więc określić czy mamy do czynienia z właścicielem wsi, czy też z osobą pochodzącą ze wsi (np. synem sołtysa).

W XVI i XVII w. Przyłęgów należał do von Muhlheimów.Wg wykazu z 1576 r. Nieznany z imienia rycerz von Muhlheim z Pielaszkowic był właścicielem 11 kmieci i 23 łanów ziemi. Ostatnim właścicielem wsi z tego rodu był Hans, wymieniony w dokumencie z 1650 r. Przed 1663 r. Przyłęgów przeszedł w posiadanie rycerza von Messenau, piszącego się z Borzygniewa i Przyłegowa. Między nim a właścicielem łażan von Nostitzem wybuchł spór graniczny, zakończony śmiercią tego ostatniego w potyczce z ludźmi von Messenau'a. Zapewne przyczyną sporu był brak dokładnego rozgraniczenia między łażanami a Przyłęgowem , który był pozostałością z czasów, gdy obie wsie były własnością von Muhlheimów.

Kolejny znany właściciel wsi jest Henryka von Falckenhayn, pisząca się z Przyłęgowa, która przed 12.01.1706 r. Kupiła część Grodziszowa. Nie wiemy jednak w jakich latach była on właścicielem wsi. W 1742 lub 1743 r. Przyłęgów i sśsiednią Mikoszowę nabył Karol Gottard hr. Von Schaffgotsch. Po jego śmierci w 1747 r. Dobra znalazły się, do roku 1760, w posiadaniu Ernesta Ferdynanda barona von Mudrech. W latach 1760-92 właścicielami wsi byli członkowie możnego rodu śląskiego hrabiowie Rzeszy von Maltzanowie na Miliczu-do 1779 r.Joachim Karol , póżniej Kazimierz. Rok po przejęciu wsi przez Maltzanów znaczne zniszczenia spowodowali stacjonujący w Przyłęgowie Rosjanie. Wywołany przez nich pożar spalił folwark, gospodarstwa kmiece i zagrodnicze. Wkrótce folwark został odbudowany. W 1760 r. Założono we wsi szkołę ewangelicką, natomiast w 1784 r. Cmentarz ewangelicki (pretekstem była niemożność grzebania w okresie śnieżnej zimy na cmentarzu w Rusku). Plac pod cmentarz podarował właściciel wsi. Ok. roku 1765 wartość dóbr fiskus pruski szacował na 14760 Rthlr. W 1784 r. Mieszkały w Przyłęgowie 192 osoby, większość stanowili protestanci należący do parafii w Piotrowicach, katolicy uczęszczali do kościoła w Rusku. W Przyłęgowie istniała zapewne do średniowiecza karczma, jednak bez prawa produkcji piwa (więc dzieliła od Strzegomia mniej niż mila). Musiano w niej sprzedawać piwo miejskie ze Strzegomia. Nie zawsze odbywało się to bezkonfliktowo. W 1722 r. Właściciel wsi musiał zapłacić za wykryte nadużycia wyszynku piwa karę w wysokości 200 dukatów, zrekompensować poniesionych przez piwowarów Strzegomskich straty, oraz zobowiązał się do zakupu w przyszłości określonej ilości piwa. Natomiast nie było ograniczeń w pędzeniu gorzałki. Znacznemu przekształceniu od średniowiecza uległy stosunki we wsi-pozostało zaledwie 7 kmieci, obok których było 15 zagrodników, w tym 7 czynszowych, oraz 2-3 komorników (wg stanu z lat 1765, 1784 i 1800).

W 1792 r. Von Maltzanowie Mikoszowę, Przyłęgów i Bu-kówkę sprzedali hr. Franzowi Josephowi von Mutius, po którym dobra odziedziczył w latach 30 XIX w. Jego syn Franz Bernhard.

Stosunkowo wcześnie doszło do wykupienia przez miejscową ludność chłopską feudalnych zobowiązań służebnych i pieniężnych. Nastąpiło to w latach 1822-26. ostatecznie w posiadaniu gminy wiejskiej znalazło się 245 ha, natomiast dominium-213 ha ziemi. Jednakże dobra rycerskie otrzymały lepsze gleby gliniaste, podczas gdy chłopi musieli zadowolić się gorszymi glebami położonym na obszarze pagórkowatym. Do 1829 r. Stosunki społeczne nie uległy zmianie. Dalej było 7 kmieci (w tym karczmarz), 15 zagrodników, wzrosła jedynie liczba komorników do 5. domów mieszkalnych było 37, budynków gospodarczych (obór i stodół)-38, część tych zabudowań, 2 domy mieszkalne i 6 gospodarczych, należało do folwarku. Obok tego była we wsi karczma wraz z gorzelnią, oraz kruszarnia lnu. Hodowano 30 koni, 80 kur i na folwarku 600 owiec merynosów. Duże znaczenie obok roślin zbożowych miała uprawa lnu. W 1845 r. Oprócz owiec (800 szt.), hodowano także sporą liczbę bydła rogatego (152 szt.). ostateczny podział wsi nastąpił w 1856 r. Kiedy to wykształciły się dwie jednostki administracyjne: gmina wiejska i dominium.

W drugiej połowie XIX w. Dobra Przyłęgowa zostały nabyte przez Gustawa von Heese, na stałe mieszkającego we Wrocławiu. W 1888 r. Majętności odkupiła od niego Maria von Kremsta. Zasłynęła ona z popierania przemysłu w swoich dobrach oraz fundacjach dobroczynnych: szkół, dziecięcych sanatoriów, kościołów i kaplic. W 1894 r. Połączyła wszystkie swoje posiadłości w jeden kompleks majątkowy z siedzibą w Morawie. Po śmieci Marii odziedziczył Przyłęgów Hans Chtistoph von Wetershaim, który także nosił nazwisko von Kremsta. Początkowo jednak, jeszcze w 1922 r., Przyłęgów pozostawał w zarządzie matki Hansa Christopha, Marii Teresy. W 1945 r. Hans Chtistoph uciekł przed nadciągającymi Rosjanami.

Obszar folwarku szlacheckiego wynosił 213 ha, z tego 171 ha gruntów ornych, 40 ha łąk i 3 ha lasu. Później obszar dominium powiększył się w wyniku zakupu ziemi chłopskiej do 264 ha w 1922 r. I 292 ha w 1930 i 1937 r. W wyniku tego wzrósł areał gruntów ornych-do 228 ha w 1937 r.

Pod koniec XIX w. Zabudowanie folwarcze gruntownie przebudowano. Ludność folwarczna liczyła w 1880: 69 osób (11 rodzin), w 1905: 56 (11), w 1925: 52. majątek ziemski specjalizował się w hodowli-do poł. XIX w. Owiec merynosów, później bydła (rasy fryzjerskiej, a następnie w XX w. śląskiej)-produkcja mleka, które wysyłano do Wałbrzycha. W 1922 r. Hodowano 113 szt. Bydła, 12 koni i 6 świń. W latach 30-tych zaczęto ponownie hodować owce-merynosy. Zapewne było to związane z utratą przez Wetersheima-Kremsta Mikoszowej Także ludność chłopska dużą wagę przywiązywała do hodowli. W 1885 r. Na 245 ha ziemi należącej do gminy 178 ha stanowiły grunty orne, 48 łąki i 9 las. Liczba gospodarstw chłopski, wśród których duży udział miały duże (pow. 15 ha) i średnie (5-15 ha), kmiece i zagrodnicze, nie uległa do końca XIX w. Większej zmianie. Dopiero w XX w. W wyniku wykupu ziem chłopskich przez dominium przestały istnieć 2 gospodarstwa kmiece. W 1938 r. Było w Przyłęgowie 19 gospodarstw chłopskich, w tym 6 dużych, bauerowskich. Trzy największe miały powierzchnie 28,6-35,2 ha. Jedno z nich w 1930 r. Należało do von Wetersheima-Kremsta jednak przed 1937 r. Zostało nabyte przez dotychczasowego dzierżawcę E.Buttnera na własność.

/ / /